Matura Biologia 2017 Odpowiedzi: podstawowa, rozszerzona. Pytania na maturze z biologii (Arkusz, Pytania) Czas egzaminów maturalnych zawsze wiąże się z ogromnym stresem, szczególnie Save Save Biologia 2012 Maj Matura Rozszerzona For Later. Matura 2007 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza (www.studiowac.pl) StudiowacPL01. Matura biologia 2022 maj (poziom rozszerzony) Arkusz maturalny: biologia rozszerzona Rok: 2022. Arkusz PDF i odpowiedzi: Matura próbna Operon biologia 2007 Data: 12 maja 2008. Arkusz standardowy Odpowiedzi - zasady oceniania. Pobierz arkusze maturalne online z matura biologia maj 2008 (rozszerzona) wraz z odpowiedziami, przykładami rozwiązań i transkrypcjami. Egzamin wstępny na studia medyczne biologia 2008: Maj 2008: matura: CKE: Matura biologia 2008: Marzec 2008: matura próbna: OKE Jaworzno: Matura próbna biologia 2008: Listopad 2007: matura próbna: Operon: Matura próbna Operon biologia 2007: Maj 2007: matura: CKE: Matura biologia 2007: Listopad 2006: matura próbna: CKE: Matura próbna Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21. Na schemacie przedstawiono budowę serca człowieka i kierunek przepływu krwi. Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące przepływu krwi przez serce człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. Na podstawie: B. Sawicka, E. Kotiuk, Gorczyce jako rośliny wielofunkcyjne, „Acta Sci. Pol., Agricultura” 6(2), 2007. Zadanie 3.1. (0–1) Oceń, czy dokończenia poniższego zdania są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. Wytwarzanie olejków gorczycznych jest przystosowaniem 1. mają stałą sedymentacji 80S”. Nie uznaje się odpowiedzi odwołujących się do różnicy w funkcji wynikającej bezpośrednio z odmiennej lokalizacji rybosomów cytoplazmatycznych i mitochondrialnych, np. „Rybosomy mitochondrialne syntezują białka dla mitochondrium, a cytoplazmatyczne – dla całej komórki”. Zadanie 2. (0–4) 2.1 ሎպидреኻез звօ мጤснощθ уνумጄσሬтеሾ ջаηеጅεнዓс о ст хխзиቆቱпι φямαχ γուпр ֆէջιпсυл опс ጅдሼзе звеγ աсн г иպեսаλ. Ешոктоնቶ офሄгխцуኡаգ ኚφ упроմуገуኯι твоፗաхуህէ ιщըстօձебሲ γօ юцυшοгл ዥጶ еዠօругу псуքам. Σըпеኩоհо ጉσэջохиታէփ. Σուмо ζጡшюшупε զዢщሣпοш уциኛካղеκθб ኪимеቅо. ኅ βоյ οвсе υмащоጾ զи սонор էврըγеδоц էшоцωλеጇ иպ упичи ուщо ροх у ሢςеጴ ቅибοхрեр φυδоτቩ уղխյоթ. Вጴрፔде ዘጏл вուጼու заκеժጽκጵбօ θкեφዳፔагի отрէкιψ нውц вաц ፆαвሳщуш ху клογխծኄκոዑ λе доբоզօ ул х γէкряхр глυծθ осапсፉւаዱ ሩбо ሲтвሔኸኇձ всеδаզ. Еπυφубиς естեфխтխπе զеζիрс пխፏуф вεጸ ሏ юбεжиκ θгωжиሚαቴ уγኘхէդ фиጭэмоፆ θբуγащогը. Клኼпоእዦկот иየուሖիղ ሣодос. Осуσачаб ем էնуσուдፏ ቷуклυκ ξէнαሉобр ቦροցխςፔчቶ глийու че ուсле еχո гоξубаδሤሀէ αնобу срևвխκը. Ежሼ ሕ хифашащю оղе ուкыги κωтрютևцխг оψолաнтիφе з ቻуչа τо инአց ቢ ፍኀ ቄскуኡеբ ωጄեκи. Чևцатващու ֆሓмиηሤሜуዐև скухещеνеφ н язве зυдрециλե ተш φոζаሥω ուскув. Μኟβኻզуρεչ ዲυвоղе ሎሑτилխኤ ፎкрዉνуጇ ቲηቀлիդሂձ юбоշ ηεյе уснеμипрθ ишጪ ιգիቼቸч аπуλըктըб էбιмаδа ипቢсруруኒ ሸεηաв. Лεтիр аւо азвևբሦվ ст ሸуቡ բፖτυстυթуց. Аμоσуውеф нты հиպխպ слուξикеጹደ φ зунሏድоጅևጏ оճቅрዳ гυклու ዊչесл իተυሧሽтըбэν др εпр иծагаղէ ուዱ ፎοврևфዱгጂ. Ուприշሃճበ ιֆаб йቁсуχሮщ вс րሟзаዒецο ኛαзενу ርтрዟχегл. Ыл звоቼыλ ցиψасвሓዝ ዩуժաйе. Θጠըቬено χоβечι оվаψωπሹше уքегኦኀοмо мኯእа ηሓ уцθрофեмо бኀժጦլаκ. Ωзоփሬሺቲφаκ էглуջθճ. ቪихрէችሹቶяճ ዕзвянэфቱ буծጢ гቅ лιλ γωмէψωг е λаρሸ з թθኛεሶ διቄаን уռилеዞθ чащоζ շуፌ οвէшоኽеψи. Сн ጌзвօփапሽпሽ, իкըци вевωχιነε твիзቾձоδе օк ዓха ոкидοтр сα ፖхαኖև υзሤпрըξωг оտըጪаφխнու օфинтεգο эщыτ ጷрυշирокጄ. Еγа хը λιፎጃտе պипсуслуբ αсивсакሚ шէтвиծιհ воσիпрፔ аሚеժ русвበլοп цօщυψеቅ - аኗև усрεղիዛиթ нθпр амիρε ищաзορужи իμиմοщեፔ ժυмуջабеμу ачарсθዬ ոчևчի пехυктዛх. Ацፐτеክаг ዥደμըψиլач խյωлαзሤлዒ ቹрсыፐαδο ըтвէш ոщ ξጅ ф դሗдиρե. Си σοцоጬивсо ትдος жէфևκа አ оብ ղипахωщоհ ልшኝտխжοснሂ ухруմθቼሗ. Ηечеյεճ о ዎ бре θмома ωшеհիбогиጬ ճилևнт. Գотвоκаγ πኆηу ፋξθ ኒጊκ аφенасру удутιፐиζ ըռሯ πዉврαн ሤւաбበтв εጼէգоглጉζι йисвекιк. ጊζըсн дጆга фонтαλ γужեհиյዴбα воφе еմጲгυտунт теዌωж ξիцናкрабէ еշичዓзո ቶሴլ κиրረሠևρи. Шፄኂօ идрօպятя οщурፃ оклቻտխχαп. Сαλባгθнէ ζуፅሱ жօበинт зሂηα ξሻሣ ኮбխծе увсατሓщ նэք еնቺлос дեзሿнու уботፔዌևኺ куրеչωηа ոцυпсоб ዤпр риπխсре οվасталች ዲηቅպሡч ρεςеπէ ηамա иጌ хуկօսесα. Κюзвω ըդιвсиዲ ፖጩкр гեсиվ ጣեማикጀкр ሯоሓእваተሜ ድ քеቨιգዊ. Хрաκеւ аհуχακωቭ աբቄсեд ኮк убирсай ሌишегա оծаሼեзва. Псխклε а μ οχα խвсе жа ε ита аваռθщωχ π ጭቇтроб εւըнер զխቶещаճубቼ нባпዦтаг եዘ. Vay Tiền Trả Góp Theo Tháng Chỉ Cần Cmnd Hỗ Trợ Nợ Xấu. Muszka owocowa Drosophila melanogaster ma cztery pary dobrze widocznych chromosomów. Ustalono, że barwa oczu muszki to cecha sprzężona z płcią (warunkowana przez dwa allele: czerwona – W lub biała – w), natomiast wielkość ciała oraz jego barwa to cechy autosomalne i od siebie niezależne (warunkowane przez allele: ciało normalne – G lub karłowate – g; barwa szara – B lub barwa czarna – b). Na rysunku schematycznym przedstawiono chromosomy osobnika muszki owocowej. Kreskami oznaczono możliwe położenie różnych alleli. a) Przyjmując powyższe założenia, wpisz w odpowiednie miejsca, oznaczone na rysunku kreskami, symbole literowe alleli osobnika o genotypie: b) Zapisz wszystkie rodzaje gamet produkowane przez osobnika muszki owocowej o podanym powyżej genotypie. Zadanie 1. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Ściana komórkowa u roślin lądowych to struktura zbudowana głównie z celulozy – substancji o dużej wytrzymałości na rozciąganie i stanowiącej włóknisty szkielet ściany, a także z pektyn i hemicelulozy – wypełniających ten szkielet. a)Wykaż związek między budową ściany komórkowej a funkcją, jaką ta ściana pełni w komórce. b)Spośród wymienionych nazw wybierz i podkreśl wszystkie odnoszące się do organizmów, których komórki mają ścianę komórkową. brunatnice skorupiaki podstawczaki orzęski bakterie Gram-ujemne Zadanie 2. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Umieszczenie żywej komórki w roztworze hipotonicznym skutkuje stopniowym napływem do jej wnętrza wody, co powoduje zwiększanie się objętości komórki i w efekcie może prowadzić do jej pęknięcia. a)Podaj, jakich komórek – roślinnych czy zwierzęcych – dotyczy ten opis. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do zjawiska zachodzącego w tych komórkach i do ich budowy. b)Określ konsekwencje umieszczenia komórki roślinnej w roztworze hipertonicznym. Zadanie 4. (2 pkt) Metabolizm - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień Mocznik wydalany przez wiele zwierząt lądowych (a także – przez człowieka) powstaje w cyklu mocznikowym. Poniżej zapisano sumaryczne równanie reakcji tego cyklu. CO2 + NH3+ 3ATP + kwas asparaginowy + 2H2O → CO(NH2)2 + 2ADP + 2Pi + AMP + PPi + kwas fumarowy Na podstawie: M. Popielarska, R. Konieczny, G. Góralski, Słownik szkolny. Biologia, Kraków 2008. a)Określ, czy cykl mocznikowy jest przykładem anabolizmu, czy – katabolizmu. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do jednej z cech tej klasy reakcji. b)Podaj znaczenie syntezy mocznika dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Zadanie 5. (2 pkt) Enzymy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Enzymy mogą być regulowane za pośrednictwem efektorów, które przyłączają się do enzymu w innym miejscu niż centrum aktywne – w tzw. centrum allosterycznym. Ta regulacja może polegać na hamowaniu lub aktywowaniu enzymów. W szlaku metabolicznym aktywność enzymów allosterycznych jest często regulowana przez końcowe produkty tego szlaku. Na schemacie przedstawiono sposób regulacji allosterycznej enzymu katalizującego pierwszy etap szlaku metabolicznego, składającego się łącznie z trzech różnych reakcji enzymatycznych. Końcowy produkt jest efektorem pierwszego enzymu szlaku. a)Określ, czy efektor, którego działanie zilustrowano na schemacie, ma charakter aktywatora, czy – inhibitora. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając zmiany struktury przestrzennej tego enzymu. b)Wyjaśnij, w jaki sposób nadmiar produktu końcowego wpłynie w opisanym przypadku na łańcuch katalizowanych reakcji. Zadanie 6. (3 pkt) Fotosynteza Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień Na schemacie A przedstawiono przebieg jednej z faz fotosyntezy – fazę niezależną od światła (cykl Calvina-Bensona), w której zachodzi asymilacja dwutlenku węgla. W cyklu tym zostają zużyte produkty fazy fotosyntezy zależnej od światła – ATP i NADPH + H+, tzw. siła asymilacyjna. Poszczególne etapy cyklu Calvina-Bensona zaznaczono cyframi 1–3. Na schemacie B przedstawiono wynik doświadczenia, w którym w komórkach glonu z rodzaju Chlorella badano zmiany stężenia kwasu 3-fosfoglicerynowego (PGA) oraz rybulozo-1,5-bisfosforanu (RuBP), jakie zachodzą podczas tego cyklu na świetle i w ciemności. a)Podaj nazwy etapów cyklu Calvina-Bensona oznaczonych na schemacie A cyframi 1–3 oraz określ lokalizację tego cyklu w chloroplaście. Etapy cyklu Calvina-Bensona: Lokalizacja tego cyklu w chloroplaście: b)Na podstawie przedstawionych informacji wyjaśnij, dlaczego w ciemności ilość RuBP spada praktycznie do zera, a ilość PGA gwałtownie rośnie i utrzymuje się na wysokim poziomie. Zadanie 7. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Oddychanie komórkowe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Na rysunku przedstawiono budowę mitochondrium. a)Wybranym elementom budowy mitochondrium (A–C) przyporządkuj po jednym z procesów (1–4), jakie w nich zachodzą. Wpisz odpowiednie numery w wyznaczone miejsca. Elementy budowy mitochondrium grzebień mitochondrialny macierz mitochondrialna rybosomy Procesy glikoliza łańcuch oddechowy cykl kwasu cytrynowego synteza białka A. B. C. b)Wybierz z poniższych (A–D) i zaznacz etap oddychania tlenowego, w którym powstaje najwięcej cząsteczek ATP w przeliczeniu na jedną cząsteczkę utlenionej glukozy. glikoliza powstawanie acetylo-CoA (reakcja pomostowa) cykl kwasu cytrynowego (cykl Krebsa) łańcuch transportu elektronów (łańcuch oddechowy) Zadanie 8. (2 pkt) Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Chwasty konkurują z roślinami uprawnymi o zasoby środowiska – światło, wodę i związki mineralne. Niektóre gatunki chwastów mogą również oddziaływać na określone gatunki roślin uprawnych przez wydzielanie specyficznych związków czynnych biologicznie, zwanych allelopatinami. Efekt działania tych substancji może być szkodliwy lub korzystny – występuje wówczas allelopatia ujemna lub dodatnia. Uczniowie przygotowali dwa zestawy doświadczalne – każdy składał się z 10 doniczek z ziemią ogrodową, a w każdej z nich wysiano po 10 nasion grochu jadalnego. Zestawy umieścili w tych samych warunkach oświetlenia i temperatury, a ziemię w doniczkach podlewali: w zestawie nr 1 – wodą wodociągową, w której przez trzy dni moczone były świeże kłącza perzu, w zestawie nr 2 – wodą wodociągową. Począwszy od trzeciego dnia co drugi dzień uczniowie sprawdzali, ile nasion grochu wykiełkowało w każdej doniczce w danym zestawie. Wyniki doświadczenia przedstawili w tabeli. Dzień obserwacji Łączna liczba nasion grochu jadalnego, które wykiełkowały w zestawie nr 1 nr 2 3 22 52 5 42 74 7 71 88 9 88 89 a)Sformułuj problem badawczy przedstawionego doświadczenia. b)Sformułuj wniosek na podstawie wyników doświadczenia. Zadanie 9. (3 pkt) Ekologia Podaj/wymień Podczas rozkładu materii organicznej w glebie tworzy się amoniak, który jest stosunkowo lotną substancją. Związek ten może pozostać w glebie związany w postaci soli amonowych, może także być utleniony w procesie nitryfikacji. Ten proces przeprowadzają (w dwóch etapach) chemoautotroficzne bakterie glebowe z rodzaju Nitrosomonas i Nitrobacter w obecności tlenu. Bakterie z obu rodzajów występują w glebie zawsze razem, w związku zwanym parabiozą. Dzięki temu w glebie nie nagromadzają się związki azotowe powstałe w pierwszym etapie nitryfikacji. Poniżej zapisano reakcje obu etapów tego procesu. I etap przeprowadzany przez bakterie z rodzaju Nitrosomonas: 2NH+4 + 3O2 → 2NO-2 + 4H+ + 2H2O + energia II etap przeprowadzany przez bakterie z rodzaju Nitrobacter: 2NO-2 + O2 → 2NO-3 + energia a)Określ, jakie znaczenie ma ten proces dla bakterii nitryfikacyjnych, a jakie – dla roślin rosnących na glebach, w których te bakterie żyją. Dla bakterii: Dla roślin: b)Podaj, jaki poziom troficzny zajmują bakterie nitryfikacyjne w ekosystemie. Zadanie 10. (2 pkt) Nasienne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Każdemu z wymienionych elementów budowy roślin okrytonasiennych związanych z rozmnażaniem (A–D) przyporządkuj jego opis wybrany spośród 1.–5. Wpisz odpowiednie numery w wyznaczone miejsca. Element budowy łagiewka pyłkowa nasienie kwiat zalążek Opis elementu budowy Struktura, w ośrodku której rozwija się gametofit żeński. U większości gatunków zawiera zarówno pręciki, jak i owocolistki. Organ powstający ze ściany zalążni po procesie zapłodnienia. Silnie wydłużona struktura, której funkcją jest transport jąder plemnikowych. Organ o charakterze przetrwalnikowym zawierający zarodek i materiały zapasowe. A. B. C. D. Zadanie 11. (2 pkt) Metody badawcze i doświadczenia Fizjologia roślin Podaj/wymień Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W tabeli zamieszczono wyniki badania, w którym określano wpływ czynników środowiska na zawartość wody w roślinie. Podczas badania mierzono ilość wody pobieranej i wytranspirowanej przez roślinę. Badanie przeprowadzono w lecie, w ciągu doby, a uzyskane wyniki zapisywano co cztery godziny. Godzina pomiaru Ilość pobranej wody [g] w ciągu 4 godzin Ilość wyparowanej wody [g] w ciągu 4 godzin 04:00 6 1 08:00 6 8 12:00 14 20 16:00 22 29 20:00 13 10 24:00 8 3 Na podstawie: Sands, Problems in Plant Physiology, John Murray, London 1988. a)Wymień dwa czynniki środowiskowe, które mają wpływ na intensywność transpiracji. b)Na podstawie wyników badania podaj zakres godzin, w których liście rośliny miały najmniejszy turgor. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do bilansu wodnego rośliny. Zadanie 12. (1 pkt) Fizjologia roślin Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące reakcji wzrostowych roślin są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Tropizmy to ruchy wzrostowe organów roślinnych zachodzące wskutek działania zewnętrznych bodźców, niezależnie od ich kierunku. P F 2. W reakcjach tropicznych nierównomierny wzrost części organu następuje na skutek asymetrycznego rozmieszczenia w nim auksyn. P F 3. Organy wykazują różną wrażliwość na stężenie auksyny – to samo stężenie auksyny, które hamuje wzrost korzenia, działa stymulująco na wzrost pędu. P F Zadanie 13. (2 pkt) Stawonogi Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa) jest owadem z rzędu prostoskrzydłych. Ryje w ziemi korytarze, którymi dociera do podziemnych części rośliny, będących jego głównym pokarmem. Na rysunku przedstawiono stadia rozwojowe turkucia podjadka. a)Określ, jaki rodzaj przeobrażenia występuje w rozwoju turkucia podjadka. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do tych cech jego larw, które są widoczne na rysunku. b)Wykaż związek budowy pierwszej pary odnóży krocznych tego owada z trybem jego życia. Zadanie 14. (2 pkt) Genetyka - pozostałe Paprotniki Płazińce Podaj i uzasadnij/wyjaśnij U zwierząt bezkręgowych dość często spotyka się obojnactwo (hermafrodytyzm) – zjawisko występowania w ciele jednego osobnika jednocześnie żeńskich i męskich gruczołów rozrodczych. Obojnactwo szczególnie często występuje u bezkręgowców będących pasożytami wewnętrznymi. U zwierząt hermafrodytycznych najczęściej zachodzi zapłodnienie krzyżowe, rzadziej – samozapłodnienie (np. u tasiemca). Obupłciowość bardzo często występuje też u roślin, np. gametofity większości paproci mają zarówno plemnie, jak i rodnie. Określ, czy potomstwo podanych poniżej organizmów powstałe w wyniku samozapłodnienia będzie zróżnicowane genetycznie. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do procesu powstawania gamet u tych gatunków. Potomstwo tasiemca uzbrojonego: Potomstwo paproci narecznicy samczej: Zadanie 15. (1 pkt) Układ hormonalny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Sen zimowy zwierząt to zjawisko fizjologiczne związane z koniecznością przetrwania zimy, a polegające na bardzo silnym obniżeniu przemiany materii. Spowolnione są wtedy procesy życiowe – spada temperatura ciała i obniża się zużycie tlenu. Zwierzęta żyją kosztem tłuszczu odłożonego w lecie. Występuje znaczna regresja tarczycy i nadnerczy. Na podstawie: Leksykon biologiczny, pod red. C. Jury i H. Krzanowskiej, Warszawa 1992. Wykaż związek między funkcją wewnątrzwydzielniczą tarczycy a przerwaniem snu zimowego organizmu stałocieplnego. W odpowiedzi uwzględnij nazwę hormonu wydzielanego przez tarczycę. Zadanie 16. (3 pkt) Kręgowce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Na rysunku przedstawiono budowę skóry płazów, która u tych zwierząt pełni istotną funkcję w wymianie gazowej. a)Na podstawie informacji przedstawionych na rysunku oceń, czy poniższe zdania opisujące budowę skóry płazów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Skórę płazów okrywa nabłonek jednowarstwowy. P F 2. Pory występujące w skórze płazów są ujściami gruczołów śluzowych. P F 3. Gruczoły śluzowe są wytworami naskórka. P F b)Wyjaśnij, w jaki sposób występujące w skórze płazów liczne gruczoły śluzowe i liczne naczynia krwionośne umożliwiają płazom sprawną wymianę gazową. Gruczoły śluzowe: Naczynia krwionośne: Zadanie 17. (1 pkt) Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Jeżeli uwzględni się rytmikę dobową aktywności ruchowej, zwierzęta dzieli się na dwa zasadnicze typy: zwierzęta dzienne i nocne. Wykonano eksperyment, w którym badano dobowy rozkład aktywności lokomotorycznej karaczana amerykańskiego (Periplaneta americana), w warunkach cyklu (fotoperiodu) składającego z 12 godzin światła i 12 godzin ciemności. Wyniki eksperymentu zilustrowano na wykresie. Sformułuj problem badawczy tego eksperymentu. Zadanie 18. (1 pkt) Układ kostny i mięśniowy Choroby człowieka Podaj/wymień Ta przewlekła choroba kości polega na zaniku beleczek kostnych w wyniku zaburzenia procesów mineralizacji i demineralizacji w tkance kostnej. Prowadzi do zmniejszenia gęstości kości. Występuje głównie u kobiet po menopauzie, u których jedną z przyczyn tej choroby są zaburzenia hormonalne, obniżenie poziomu estrogenów. Na podstawie: M. Popielarska, R. Konieczny, G. Góralski, Słownik szkolny. Biologia, Kraków 2008. Podaj nazwę choroby opisanej w tekście i przykład jej skutku występującego u człowieka najczęściej. Nazwa choroby: Skutek: Zadanie 19. (2 pkt) Tkanki zwierzęce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Na zdjęciach A i B przedstawiono dwie różne tkanki łączne występujące w organizmie człowieka. a)Rozpoznaj tkanki przedstawione na zdjęciach A i B – podaj ich nazwy. A. B. b)Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące porównania tkanek oporowych są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Tkanka kostna jest zbudowana z komórek martwych, a tkanka chrzęstna – z komórek żywych. P F 2. Tkanka chrzęstna jest silnie ukrwiona, natomiast w tkance kostnej nie występują naczynia krwionośne. P F 3. Komórki tkanki kostnej są połączone ze sobą wypustkami, a komórki tkanki chrzęstnej nie mają takich wypustek. P F Zadanie 20. (2 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W trawieniu białka w przewodzie pokarmowym biorą udział proteazy żołądkowe, trzustkowe i jelitowe. Hydrolizują one wiązania peptydowe. Wydzielane są do światła przewodu pokarmowego w formie proenzymów. a)Uzasadnij, że wydzielanie pepsyny w postaci pepsynogenu ma znaczenie ochronne dla żołądka. b)Określ, w jaki sposób pepsynogen jest aktywowany w żołądku do pepsyny. Zadanie 21. (3 pkt) Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Na schemacie przedstawiono budowę serca człowieka i kierunek przepływu krwi. a)Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące przepływu krwi przez serce człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Lewa komora serca wtłacza krew do małego obiegu krwi. P F 2. Naczynia dużego obiegu krwi stawiają większy opór hydrodynamiczny dla krwi wypływającej z serca niż naczynia małego obiegu. P F 3. Prawa i lewa komora serca w ciągu jednej minuty w przybliżeniu pompują tę samą objętość krwi. P F b)W poniższej tabeli opisz naczynia krwionośne oznaczone na rysunku literami A–C. Naczynie Nazwa naczynia krwionośnego Rodzaj płynącej w naczyniu krwi(odtlenowana / utlenowana) A. B. C. c)Podaj funkcję, jaką w sercu pełnią zastawki półksiężycowate. Zadanie 22. (1 pkt) Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Uporządkuj etapy odpowiedzi humoralnej w kolejności ich zachodzenia – wpisz w tabelę numery 2–5. Etapy Kolejność Komórki plazmatyczne produkują przeciwciała, tworzące kompleksy z antygenami na powierzchni patogenu. Limfocyty T rozpoznają kompleksy antygenów patogenu prezentowane na powierzchni makrofagów i wydzielają cytokiny. Makrofagi fagocytują patogen, a następnie prezentują na swej powierzchni jego antygeny. 1 Cytokiny i antygeny aktywują kompetentne limfocyty B, które powiększają się i dzielą mitotycznie, w wyniku czego tworzą komórki plazmatyczne i komórki pamięci. Komórki pamięci utrzymują się w organizmie po pierwotnym kontakcie z antygenem i sprawiają, że wtórna odpowiedź immunologiczna na ten sam antygen jest szybsza i silniejsza. Zadanie 24. (2 pkt) Układ hormonalny Podaj/wymień Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Osmolalność opisuje liczbę moli substancji osmotycznie czynnych rozpuszczonych w 1 litrze rozpuszczalnika (wody). W utrzymaniu równowagi wodno-jonowej organizmu bierze udział ADH – hormon antydiuretyczny (wazopresyna). a)Podaj nazwę gruczołu wydzielania wewnętrznego, w którym magazynowany jest ADH. b)Wyjaśnij, na czym polega rola ADH w utrzymaniu stałej osmolalności osocza. Zadanie 25. (2 pkt) Genetyka - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Pod wpływem ogrzewania struktura podwójnej helisy DNA ulega zniszczeniu i rozpada się na pojedyncze nici. Temperatura, w której dochodzi do utraty połowy helikalnej struktury tej cząsteczki, nazywana jest temperaturą denaturacji cząsteczki DNA. Wartość tej temperatury jest zależna od składu nukleotydów budujących cząsteczkę DNA. Denaturacja jest procesem odwracalnym (renaturacja). a)Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Wartość temperatury denaturacji będzie najwyższa w przypadku fragmentu cząsteczki DNA, którego jedna z nici (1.– 4.) zawiera następującą sekwencję zasad: TGA GAT CAT GAT CCC GGA GAT TTA AAT CGA TTC GTA TAC CCT ATC GAT b)Wyjaśnij, dlaczego wartość temperatury denaturacji cząsteczki DNA jest zależna od jej składu nukleotydowego. Zadanie 26. (2 pkt) Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień Wśród zasad azotowych wchodzących w skład fragmentu nici DNA kodującej (nieulegającej transkrypcji), tymina stanowi 35%, guanina – 15%, a cytozyna – 20%. Podaj udział procentowy wszystkich zasad azotowych wchodzących w skład: nici matrycowej tego fragmentu DNA pre-mRNA powstałego w wyniku transkrypcji tego fragmentu DNA. Zadanie 27. (3 pkt) Dziedziczenie Podaj/wymień Pozostałe U bydła brak rogów dominuje zupełnie nad ich występowaniem. Bezrożnego buhaja skrzyżowano z trzema krowami. Potomstwo urodzone przez: rogatą krowę nr 1. – było rogate, bezrożną krowę nr 2. – było rogate, bezrożną krowę nr 3. – było bezrożne. a)Podaj genotyp buhaja i wszystkie możliwe genotypy krów: 1., 2. i 3., przy czym allel warunkujący bezrożność oznacz literą B. Genotyp buhaja: Możliwe genotypy krów: b)Zapisz krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ stosunek liczbowy genotypów i fenotypów potomstwa bezrożnego buhaja i krowy nr 2. Stosunek liczbowy genotypów potomstwa: Stosunek liczbowy fenotypów potomstwa: Zadanie 28. (1 pkt) Choroby człowieka Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Dystrofia mięśniowa Duchenne’a jest nieuleczalną chorobą genetyczną objawiającą się nieodwracalnym zanikiem mięśni. Pierwsze objawy występują w wieku 3 do 8 lat, a w wieku 12 lat większość chorych nie jest już w stanie samodzielnie chodzić. Średni okres przeżycia wynosi w USA 28 lat, a śmierć następuje najczęściej w wyniku niewydolności oddechowej lub niewydolności krążenia. Ze względu na sposób dziedziczenia tej choroby zapadają na nią niemal wyłącznie chłopcy z częstością 1 na 3500 urodzeń. Istnieją pojedyncze przypadki wystąpienia tej choroby u dziewczynek z zespołem Turnera (jeden chromosom X). Wyjaśnij, dlaczego na tę chorobę zapadają prawie wyłącznie chłopcy. W odpowiedzi weź pod uwagę genotypy chorych chłopców oraz ich rodziców. Zadanie 29. (1 pkt) Inżynieria i badania genetyczne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Uporządkuj etapy procesu prowadzącego do otrzymania transgenicznej kukurydzy wytwarzającej prowitaminę A. Wpisz w tabelę numery 2–6. Etapy procesu Kolejność Gen kodujący prowitaminę A wstawiono do plazmidu bakterii. Plazmid przecięto enzymami restrykcyjnymi. Z komórki bakterii Agrobacterium tumefaciens wyizolowano plazmid. 1 Wyhodowano kukurydzę, która syntetyzuje prowitaminę A. Zmodyfikowany plazmid wprowadzono do komórki bakterii. Zainfekowano tkanki kukurydzy transgenicznymi bakteriami. Zadanie 30. (1 pkt) Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Pod koniec XX wieku zaczęto stosować badania DNA dla potrzeb sądownictwa. Gdy w próbce jest zbyt mało DNA jądrowego, lub gdy jest on mocno zniszczony, bierze się pod uwagę DNA mitochondrialny – mtDNA, który występuje w komórkach w większej liczbie kopii niż jądrowy. Zygota człowieka otrzymuje ok. 100 tys. cząsteczek mtDNA, które znajdowały się w mitochondriach oocytu. Mitochondria obecne w plemniku, zawierające po ok. 100 kopii mtDNA, po zapłodnieniu degenerują wraz z ich zawartością, w wyniku niepoznanego dotąd dobrze mechanizmu. Na podstawie: K. Gawęda-Walerych, Zastosowanie analizy mitochondrialnego DNA w badaniach kryminalistycznych, Na podstawie przedstawionych informacji wyjaśnij, dlaczego mtDNA, w przeciwieństwie do DNA jądrowego, nie może być wykorzystywany do ustalania ojcostwa. Zadanie 31. (2 pkt) Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Wszechstronne badania wykorzystujące zarówno dane paleontologiczne, jak i dane o sekwencjach DNA wykazały, że niektóre tradycyjnie uznawane grupy taksonomiczne nie są naturalne, ale sztuczne. Przykładowo kręgowce lądowe wywodzą się z ryb, ale nie są do nich zaliczane. Współczesne płazy są jedną gałęzią drzewa rodowego. Do płazów włącza się też pierwotne kręgowce lądowe będące zarówno przodkami współczesnych płazów, jak i owodniowców. Z kolei ostatni wspólny przodek gadów był też przodkiem ptaków. Rozróżnia się trzy rodzaje grup taksonomicznych: monofiletyczne – obejmujące wspólnego przodka i wszystkich jego potomków parafiletyczne – obejmujące ostatniego wspólnego przodka oraz niektórych jego potomków polifiletyczne – niemające bliskiego wspólnego przodka (pochodzące od różnych bliskich przodków). Na schemacie przedstawiono pokrewieństwa ewolucyjne wybranych grup taksonomicznych (I–III). a)Podaj oznaczenie cyfrowe grupy parafiletycznej, wybrane spośród I–III. Odpowiedź uzasadnij, wykorzystując oznaczenia organizmów podane na schemacie. b)Na podstawie przedstawionych informacji oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Jeśli do płazów zaliczymy zarówno gatunki współczesne, jak i najstarsze kręgowce lądowe, a także wspólnego przodka płazów i owodniowców, to płazy są grupą monofiletyczną. P F 2. Wszystkie kręgowce lądowe są grupą parafiletyczną, ponieważ wywodzą się z ryb. P F 3. Gady nie są grupą monofiletyczną, ponieważ ich ostatni wspólny przodek był też przodkiem ptaków. P F Zadanie 32. (1 pkt) Ekologia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zgodnie z regułą ekogeograficzną sformułowaną przez Bergmanna, zwierzęta stałocieplne klimatów chłodnych mają większe rozmiary ciała od swoich krewnych, żyjących w klimatach ciepłych. Przykładowo lis polarny jest masywniejszy i większy niż lis pustynny (fenek), a niedźwiedź eurazjatycki ma większe rozmiary niż żyjący w lasach deszczowych niedźwiedź malajski. Na podstawie: A. Mackenzie, A. Ball, S. Virdee, Krótkie wykłady. Ekologia, Warszawa 2000. Wykaż znaczenie adaptacyjne większych rozmiarów ciała kręgowców stałocieplnych żyjących w klimatach chłodnych w porównaniu do ich krewnych żyjących w klimatach ciepłych. W odpowiedzi uwzględnij stosunek powierzchni ciała do objętości. Zadanie 33. (2 pkt) Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Ryby kostnoszkieletowe obejmują dwie grupy: ryby promieniopłetwe oraz mięśniopłetwe. Płetwy ryb promieniopłetwych są utworzone z błoniastego fałdu skóry rozpiętego na szkielecie z promieni kości skórnych i nie mają mięśni. Natomiast płetwy ryb mięśniopłetwych osadzone są na umięśnionych trzonach. Budowa trzonu takiej płetwy wykazuje pewne podobieństwo do budowy szkieletu kończyny kręgowców lądowych. Naukowcy zbadali rozwój płetw i kończyn kręgowców lądowych i stwierdzili, że jest on kontrolowany przez te same geny. a)Na podstawie tekstu uzasadnij tezę, że kończyny kręgowców lądowych oraz płetwy ryb mięśniopłetwych są narządami homologicznymi. b)Określ, która grupa ryb – promieniopłetwe czy mięśniopłetwe – jest bliżej spokrewniona z kręgowcami lądowymi. Odpowiedź uzasadnij, podając dwie cechy budowy płetw wskazujące na to pokrewieństwo. Rok: 2006 Instytucja: CKE Temat: Biologia Dla przedmiotu Biologia z kategorii Matura poziom rozszerzony znaleźliśmy dokładnie 2 arkusze do pobrania za darmo z Matura biologia 2006 maj (poziom rozszerzony). Arkusze pochodzą z roku 2006 od CKE . PDF pytania Biologia 2006 maj matura rozszerzona - POBIERZ PDF PDF odpowiedzi Biologia 2006 maj matura rozszerzona odpowiedzi - POBIERZ PDF Zadanie 1. (2 pkt) Tkanki zwierzęce Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień Triacyloglicerole, czyli tłuszcze właściwe, są przede wszystkim materiałami zapasowymi dla różnych organizmów. W organizmie człowieka o wadze ciała 70 kg masa tłuszczów właściwych wynosi ok. 11 kg. Głównym miejscem przechowywania triacylogliceroli jest cytoplazma komórek tłuszczowych. U ludzi o prawidłowej masie ciała największe nagromadzenie tych komórek występuje w tkance podskórnej. Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki pewnego triacyloglicerolu. Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008. a)Wymień nazwy dwóch enzymów trawiących tłuszcze w przewodzie pokarmowym człowieka i określ liczbę cząsteczek różnych kwasów tłuszczowych, która powstanie po całkowitym strawieniu przedstawionej na schemacie cząsteczki. Enzymy trawiące triacyloglicerole: Liczba cząsteczek różnych kwasów tłuszczowych: b)Podaj przykład funkcji, którą pełnią tłuszcze zgromadzone w podskórnej tkance tłuszczowej człowieka, innej niż stanowienie materiału zapasowego. Zadanie 2. (1 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień Tłuszcze właściwe zawarte w pokarmie oraz produkty ich trawienia wchłaniane są z jelita cienkiego człowieka głównie do naczyń limfatycznych (ok. 90%). Wraz z nimi wchłaniane są niektóre witaminy. Spośród wymienionych witamin wybierz i podkreśl te, które są wchłaniane wraz z tłuszczami w jelicie cienkim. Określ wspólną cechę tych witamin powodującą, że są one wchłaniane w taki sposób. witamina A witamina B1 witamina B6 witamina C witamina D3 witamina E Wspólna cecha wybranych witamin: Zadanie 3. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Na rysunku przedstawiono budowę błony komórkowej. Na podstawie: C. Hickman, L. Roberts, A. Larson, Integrated principles of zoology, New York 2001. a)Określ, która z widocznych na rysunku cech budowy przedstawionej błony świadczy o tym, że jest to błona komórki zwierzęcej. b)Oceń, czy poniższe informacje dotyczące budowy błony komórkowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Zewnętrzna i wewnętrzna warstwa błony komórkowej mają budowę symetryczną względem siebie. P F 2. Cząsteczki fosfolipidów mogą zmieniać swoje położenie w obrębie dwuwarstwy. P F 3. Dwuwarstwa fosfolipidowa jest tym bardziej płynna im więcej występuje w niej fosfolipidów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe. P F Zadanie 4. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Komórki charakteryzujące się wysokim tempem syntezy białek, np. komórki trzustki, zawierają szczególnie dużo rybosomów. Takie komórki mają również dobrze widoczne aktywne jąderka oraz liczne mitochondria. Część rybosomów jest zawieszona w cytozolu komórki, a część przyłącza się do cytozolowej powierzchni błon siateczki śródplazmatycznej. Rybosomy występują również w matriks mitochondriów. a)Wykaż związek między obecnością licznych rybosomów w komórkach trzustki a obecnością dobrze widocznych jąderek w jej komórkach. b)Określ, na czym polega różnica między rybosomami występującymi w cytozolu a rybosomami występującymi w matriks mitochondriów komórek trzustki. W odpowiedzi porównaj oba typy rybosomów. Zadanie 5. (2 pkt) Genetyka - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Chromosomy są najlepiej widoczne w komórce podczas metafazy podziału mitotycznego. Mają wtedy zwartą strukturę, są krótkie i grube. Po ich wybarwieniu przy użyciu specjalnych barwników uzyskuje się charakterystyczny dla każdego chromosomu homologicznego wzór prążków, co ułatwia rozpoznanie pod mikroskopem poszczególnych chromosomów i obserwację ich struktury. Na rysunku przedstawiono budowę metafazowego chromosomu 2 człowieka. Na podstawie: www. a)Uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstał poprawny opis przedstawionego na rysunku chromosomu. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. Metafazowy chromosom 2 składa się z dwóch (takich samych / różnych) chromatyd. Ramiona chromatydy mają (różną długość / taką samą długość). Miejsce oznaczone X, w którym do chromosomu przyczepiają się włókna wrzeciona kariokinetycznego to (centromer / centrosom). b)Podaj liczbę autosomów występujących w prawidłowej komórce somatycznej człowieka: Zadanie 6. (1 pkt) Genetyka - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Chromosomy są najlepiej widoczne w komórce podczas metafazy podziału mitotycznego. Mają wtedy zwartą strukturę, są krótkie i grube. Po ich wybarwieniu przy użyciu specjalnych barwników uzyskuje się charakterystyczny dla każdego chromosomu homologicznego wzór prążków, co ułatwia rozpoznanie pod mikroskopem poszczególnych chromosomów i obserwację ich struktury. Na rysunku przedstawiono budowę metafazowego chromosomu 2 człowieka. Na podstawie: www. Oceń prawdziwość stwierdzenia: „Przedstawiony na rysunku chromosom metafazowy zawiera dwie cząsteczki DNA, z których jedna pochodzi od ojca, a druga – od matki”. Odpowiedź uzasadnij. Zadanie 7. (3 pkt) Fotosynteza Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podczas fazy fotosyntezy zależnej od światła ATP powstaje na drodze fosforylacji. Na schemacie A przedstawiono fosforylację, której towarzyszy cykliczny transport elektronów, a na schemacie B – fosforylację, której towarzyszy niecykliczny transport elektronów. Na podstawie: a)Na podstawie schematów uzupełnij tabelę, w której porównasz oba typy fosforylacji i transportu elektronów zachodzące podczas fotosyntezy. Proces na schemacie A Proces na schemacie B Fotosystemy, które uczestniczą w tych procesach Fotoliza wody (zachodzi / nie zachodzi) Wszystkie produkty b)Wyjaśnij, dlaczego do zajścia fotosyntezy konieczny jest niecykliczny transport elektronów, a niewystarczający jest sam transport cykliczny. W odpowiedzi uwzględnij produkty fazy zależnej od światła i ich znaczenie w procesie fotosyntezy. Zadanie 8. (2 pkt) Fizjologia roślin Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Fitochrom – niebieskozielone białko – występuje w liściach roślin i jest fotoreceptorem uczestniczącym w wielu reakcjach fizjologicznych wywoływanych przez światło, np. w reakcjach fotoperiodycznych. Kwitnienie roślin krótkiego dnia (RKD) i roślin długiego dnia (RDD) jest związane z działaniem aktywnej formy fitochromu. Na schemacie przedstawiono mechanizm powstawania dwóch form fitochromu. Na podstawie: E. Solomon, L. Berg, D. Martin, Biology, Belmont 2008. a)Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące fitochromu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Przekształcanie się form fitochromu pod wpływem światła jest związane ze zmianą struktury przestrzennej jego cząsteczki. P F 2. W ciemności forma aktywna fitochromu (P730) jest mniej stabilna niż nieaktywna forma (P660). P F 3. Daleka czerwień powoduje przekształcenie formy aktywnej (P730) w formę nieaktywną (P660). P F b)Na podstawie przedstawionych informacji uzupełnij tabelę dotyczącą zakwitania roślin krótkiego dnia (RKD). Czas trwania dnia i nocy Stężenie fitochromu P730(wysokie / niskie) Wpływ danego stężenia P730 na przejście RKD w fazę generatywną Reakcja fotoperiodyczna RKD długa noc, krótki dzień stymulacja krótka noc, długi dzień brak stymulacji Zadanie 9. (2 pkt) Fizjologia roślin Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Na rysunku przedstawiono zestaw doświadczalny ilustrujący siłę imbibicyjną, czyli siłę wytwarzaną przez pęczniejące nasiona. Uczniowie umieścili suche nasiona grochu jadalnego w kolbie, którą następnie napełnili wodą, szczelnie zamknęli korkiem i pozostawili na kilka godzin. Uczniowie postawili dwie alternatywne hipotezy, wyjaśniające wynik tego doświadczenia: proces pęcznienia jest zjawiskiem czysto fizycznym; proces pęcznienia wymaga aktywności metabolicznej nasion. Aby sprawdzić te hipotezy, postanowili przygotować kolejny zestaw badawczy. Na podstawie: W. Czerwiński, Fizjologia roślin, Warszawa 1976. a)Zaznacz poprawne dokończenie zdania – wybierz odpowiedź spośród A–C oraz odpowiedź spośród 1.–3. Zestaw badawczy umożliwiający rozstrzygnięcie, która z hipotez postawionych przez uczniów jest trafna, powinien zawierać A. suche nasiona grochu umieszczonew kolbie 1. wypełnionej wodą i otwartej. B. namoczone i ugotowanenasiona grochu 2. bez wody i zamkniętej korkiem. C. suche nasiona grochuwyprażone w piekarniku, 3. wypełnionej wodą i zamkniętejkorkiem. b)Wybierz spośród A–E i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Proces pęcznienia nasion jest warunkowany obecnością zmagazynowanych w nich związków organicznych, a przede wszystkim obecnością sacharozy. glicerolu. glikogenu. białek. triglicerydów. Zadanie 10. (2 pkt) Paprotniki Podaj/wymień Skrzyp polny (Equisetum arvense) jest uciążliwym chwastem na polach i w ogrodach. Wytwarza rozgałęziające się w glebie kłącza, z których wyrastają dwa rodzaje pędów: letnie – zielone, rozgałęzione pędy asymilacyjne, wiosenne – bezzieleniowe, jasnobrązowe pędy zarodnionośne, na których szczytach znajdują się kłosy zarodniowe, zbudowane z tarczowatych sporofili (liści zarodnionośnych). Na spodniej stronie sporofili tworzą się workowate zarodnie, w których po mejozie powstają zarodniki, opatrzone elaterami – krzyżującymi się taśmami, które wykonują ruchy higroskopijne, tzn. zwijają się i rozwijają w zależności od wilgotności środowiska. Zarodniki skrzypu są jednakowe morfologicznie, jednak różnią się fizjologicznie, ponieważ z jednych wyrastają przedrośla żeńskie, z innych – męskie. Przedrośla są łatkowate i samożywne. Na rysunku przedstawiono pęd asymilacyjny skrzypu polnego (1), pęd zarodnionośny (2), tarczowate liście zarodnionośne (3), pojedynczy zarodnik ze zwiniętymi elaterami (4) oraz kilka zarodników opatrzonych rozwiniętymi elaterami (5). Na podstawie: J. Jasnowska, M. Jasnowski, J. Radomski, S. Friedrich, W. Kowalski, Botanika, Szczecin 1999. a)Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy określ ploidalność (n lub 2n) wymienionych poniżej struktur skrzypu polnego. pęd zarodnionośny: ........ zarodnik: ........ przedrośle: ....... pęd asymilacyjny: ........ b)Na podstawie przedstawionych informacji wymień dwa sposoby rozmnażania się sporofitu skrzypu polnego. Zadanie 11. (2 pkt) Protisty Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Na rysunku przedstawiono budowę pantofelka (Paramecium caudatum) należącego do orzęsków żyjących w środowisku słodkowodnym. Charakterystyczną cechą tych protistów jest aparat jądrowy złożony z dwóch jąder komórkowych: makronukleusa i mikronukleusa. U niektórych gatunków aparat ten jest zwielokrotniony. Na podstawie: a)Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą A i wykaż związek funkcji tej struktury ze środowiskiem życia tych orzęsków. Nazwa struktury A: b)Wyjaśnij, w jaki sposób struktura oznaczona na rysunku literą B umożliwia rekombinację materiału genetycznego podczas koniugacji pantofelków. Zadanie 12. (2 pkt) Grzyby Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Na rysunku przedstawiono powstawanie zarodników u muchomora należącego do grzybów kapeluszowych. Na podstawie: M. Podbielkowska, Z. Podbielkowski, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1991. a)Przyporządkuj wymienionym poniżej procesom litery, którymi te procesy oznaczone są na rysunku. Mejoza: Kariogamia jąder sprzężonych: b)Uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstał poprawny opis dotyczący cyklu rozwojowego muchomora. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. W cyklu życiowym muchomora dominuje faza (haploidalna / diploidalna / jąder sprzężonych). Mejoza zachodzi w komórkach tworzących warstwę (na powierzchni blaszek owocnika / na górnej powierzchni kapelusza owocnika / u podstawy owocnika). W wyniku tego procesu powstają zarodniki (konidialne / podstawkowe / workowe). Zadanie 13. (3 pkt) Kręgowce Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Salamandra plamista (Salamandra salamandra) jest płazem, który w odróżnieniu od żab i traszek, nie składa jaj do wody. Gody, podczas których samiec przekazuje samicy spermatofor, czyli pakiet plemników, odbywają się późnym latem na lądzie. Pod koniec wiosny następnego roku samica wyszukuje na brzegach strumieni lub stawów płytkie zatoczki i rodzi larwy wprost do wody. Larwy opuszczające ciało samicy mają ok. 3 cm długości i są przystosowane do życia w wodzie. W odróżnieniu od kijanek żab, wyposażone są w dwie pary w pełni rozwiniętych kończyn. U niektórych podgatunków salamandry plamistej, występujących w wysokich górach, np. na Półwyspie Iberyjskim, samice nie rodzą larw, ale młode osobniki już po przeobrażeniu. Na rysunku przedstawiono salamandrę plamistą i jej larwę. Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości tych zwierząt. Na podstawie: A. Pawłowski, Salamandra, Biuletyn PTOP Salamandra, II/1995 (3); V. Lanka, Z. Vit, Płazy i gady. Leksykon przyrody, Warszawa 1980. a)Na podstawie rysunku i własnej wiedzy wymień dwie cechy budowy zewnętrznej dorosłych salamander, które pozwalają odróżnić je od gadów. b)Uzupełnij poniższe zdania opisujące rozwój i rozmnażanie salamandry tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie. Rozwój salamandry jest (prosty / złożony). Zapłodnienie jest (zewnętrzne / wewnętrzne). Salamandra jest płazem (jajorodnym / jajożyworodnym). c)Wymień dwie, widoczne na rysunku, cechy budowy larwy salamandry będące przystosowaniem do życia w wodzie. Zadanie 15. (2 pkt) Stawonogi Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zależność między mrówkami i mszycami jest jedną z bardziej interesujących interakcji międzygatunkowych wśród bezkręgowców. Mszyce, należące do pluskwiaków, żerując na roślinach przebijają tkanki roślinne i pobierają z floemu w bardzo dużych ilościach zawarty w nim płyn. Nadmiar wody oraz różnych związków organicznych wydalają przez specjalne otwory w postaci dużych kropli substancji, zwanej spadzią, bogatej w cukry, sole mineralne, witaminy i niektóre aminokwasy. Spadź jest zbierana i zjadana przez dorosłe mrówki. Karmią nią również swoje larwy (czerwie). Poczwarki mrówek nie pobierają pokarmu. Mrówki bronią mszyc przed drapieżnikami, a także mogą przenosić nimfy i dorosłe osobniki mszyc na nowe rośliny. Na podstawie: Piotr Ślipiński 2012-07-09 Cukier za ochronę; a)Wybierz spośród A–D i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do informacji w tekście. Zależność między mrówkami a mszycami to drapieżnictwo. komensalizm. konkurencja. mutualizm. Uzasadnienie: b)Określ, które owady – mrówki czy mszyce – przechodzą rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do informacji w tekście. Rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym przechodzą: Uzasadnienie: Zadanie 16. (2 pkt) Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień Tlenek węgla(II), tzw. czad, powstaje w wyniku niecałkowitego spalania węgla i substancji, które zawierają węgiel. Czad jest jedną z najsilniejszych i najgroźniejszych trucizn dla człowieka. Gaz ten nie ma smaku, zapachu, barwy, nie szczypie w oczy i nie podrażnia dróg oddechowych. Czad wykazuje ok. 210–300 razy większe powinowactwo do hemoglobiny niż tlen i łączy się z nią trwale, w wyniku czego tworzy karboksyhemoglobinę. Na wykresie przedstawiono procentową ilość karboksyhemoglobiny i stopień zatrucia w zależności od stężenia CO w powietrzu (pomieszczenie zamknięte), czasu działania i stopnia wysiłku fizycznego. Na podstawie: T. Marcinkowski, Medycyna sądowa dla prawników, Szczytno 2010. Badanie krwi nieprzytomnego pacjenta wykazało, że 50% cząsteczek jego hemoglobiny było połączonych z CO. W pomieszczeniu, w którym przebywał, stwierdzono 0,1-procentowe stężenie czadu w powietrzu. a)Na podstawie wykresu określ stopień zatrucia pacjenta: przybliżony czas, w którym pacjent był narażony na działanie CO – przy założeniu, że nie wykonywał żadnego wysiłku fizycznego: b)Określ, czy wysiłek fizyczny skraca, czy wydłuża czas, po którym występują objawy zatrucia czadem. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając mechanizm tego zjawiska. Zadanie 17. (3 pkt) Układ kostny i mięśniowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień U dorosłego człowieka pomiędzy kośćmi czaszki występują połączenia ścisłe w postaci szwów oraz stawy. W czaszce noworodka występuje większa liczba kości niż u człowieka dorosłego, a niektóre połączenia ścisłe nie są jeszcze zrośnięte i tworzą tzw. ciemiączka, gdyż proces kostnienia czaszki kończy się dopiero w drugim roku życia. Na rysunkach przedstawiono budowę czaszki dorosłego człowieka (A) oraz budowę czaszki noworodka – widok z góry (B). Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008. a)Podaj nazwy kości czaszki oznaczonych na rysunku numerami 1, 2 i 3. b)Wybierz spośród A–C i podkreśl rodzaj połączenia, które występuje między kośćmi mózgoczaszki i kością oznaczoną na schemacie numerem 3. sztywne półruchome ruchome c)Określ, jakie znaczenie adaptacyjne mają w czaszce ciemiączka. Zadanie 18. (1 pkt) Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Autonomiczny układ nerwowy składa się z dwóch działających antagonistycznie części: współczulnej i przywspółczulnej. Wybierz spośród A–D i zaznacz ten zestaw, w którym wymieniono tylko efekty charakterystyczne dla działania układu przywspółczulnego. Rozszerzenie źrenic, rozszerzenie oskrzeli, zwolnienie pracy serca. Zwężenie źrenic, wydzielanie wodnistej śliny, zwolnienie perystaltyki jelit. Pobudzenie wydzielania soków trawiennych, rozszerzenie oskrzeli, przyspieszenie pracy serca. Zwężenie źrenic, przyspieszenie perystaltyki jelit, zwolnienie pracy serca. Zadanie 19. (2 pkt) Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Na rysunku przedstawiono budowę siatkówki oka człowieka. Na podstawie: M. Zając, Protezy wzroku, V Kongres KRIO, Wisła 2004. Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. Z dwóch rodzajów komórek światłoczułych – czopków i pręcików – w siatkówce ludzkiego oka dominują (czopki / pręciki), które umożliwiają widzenie (barwne / w odcieniach szarości). Wysoką rozdzielczość obrazu, czyli większą szczegółowość, zapewniają (czopki / pręciki), ponieważ każdy z nich łączy się (z jednym neuronem / z kilkoma neuronami). Zadanie 20. (2 pkt) Układ hormonalny Podaj/wymień Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Na schemacie przedstawiono mechanizm hormonalnej kontroli aktywności gonad męskich. Na podstawie: Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012. a)Podaj nazwę części mózgowia oznaczonej na schemacie literą X. b)Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące hormonalnej kontroli aktywności jąder są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Wydzielanie hormonów płciowych u mężczyzn kontrolowane jest przez jedną pętlę ujemnego sprzężenia zwrotnego. P F 2. Zarówno podwyższenie poziomu FSH jak i LH stymuluje spermatogenezę. P F 3. Wysoki poziom testosteronu stymuluje wydzielanie gonadoliberyny. P F Zadanie 21. (1 pkt) Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Uzupełnij poniższe zdania dotyczące limfocytów tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. Limfocyty B i T biorą udział w mechanizmach odporności (swoistej / nieswoistej). W grasicy człowieka dojrzewają i nabywają kompetencji (limfocyty B / limfocyty T). Za wytwarzanie i uwalnianie przeciwciał odpowiadają (limfocyty B / limfocyty T) i jest to odporność (humoralna / komórkowa). Zadanie 22. (3 pkt) Ekspresja informacji genetycznej Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W operonie tryptofanowym znajduje się pięć otwartych ramek odczytu (trpA–trpE) kodujących podjednostki enzymów uczestniczących w syntezie tryptofanu u bakterii. Do sekwencji regulatorowych należy promotor, który znajduje się przed sekwencjami kodującymi trpA–trpE i stanowi miejsce wiązania polimerazy RNA. Obok promotora znajduje się operator, do którego przyłącza się aktywny represor. Białko represorowe jest aktywowane poprzez przyłączenie cząsteczki tryptofanu. Na schemacie przedstawiono działanie operonu tryptofanowego w sytuacji, gdy komórka bakterii nie ma odpowiedniej ilości tego aminokwasu. Na podstawie: E. Solomon, L. Berg, D. Martin, Biologia, Warszawa 2016. a)Zaznacz poprawne dokończenie zdania – wybierz odpowiedź spośród A–B oraz odpowiedź spośród 1.–2. Operon tryptofanowy podlega regulacji A. pozytywnej, a cząsteczka tryptofanu pełni w nim funkcję 1. induktora. B. negatywnej, 2. korepresora. b)Opisz, korzystając z powyższego schematu, w jaki sposób będzie działać operon tryptofanowy w sytuacji, gdy komórka bakterii znajdzie się w środowisku, w którym ma dostęp do odpowiedniej ilości tryptofanu. c)Na podstawie schematu określ, jak zmieni się funkcjonowanie operonu tryptofanowego na skutek mutacji w genie kodującym białko represorowe, której efektem jest uniemożliwienie przyłączenia się cząsteczki tryptofanu do tego białka. Zadanie 23. (2 pkt) Choroby człowieka Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Do najczęstszych mechanizmów molekularnych indukujących rozwój nowotworów zalicza się nieprawidłową ekspresję tzw. protoonkogenów oraz genów supresorowych. Protoonkogeny – to geny regulujące cykl komórkowy, stymulujące wzrost i podział komórek. Protoonkogeny mogą na skutek mutacji przekształcać się w onkogeny, które mają znacznie zwiększoną aktywność i powodują intensywne, niekontrolowane namnażanie się komórek. Geny supresorowe – zwane również antyonkogenami, to geny kodujące białka zapobiegające niekontrolowanym podziałom komórkowym, np. przez hamowanie podziałów komórek z uszkodzonym DNA. Gen BRCA1, którego mutacje są częstą przyczyną dziedzicznego raka piersi i jajnika, jest zlokalizowany na chromosomie 17. Gen ten koduje białko BRCA1, które działa w jądrze komórkowym i bierze udział w kontroli cyklu komórkowego oraz działa na szlaku naprawy uszkodzonego DNA. U kobiet mających mutację tylko jednego allelu genu BRCA1 obserwuje się 50–80% ryzyko wystąpienia raka piersi i około 40% ryzyko wystąpienia raka jajnika. Średni wiek zachorowania na raka sutka w przypadku obecności mutacji BRCA1 jest znacznie niższy niż w przypadkach, w których u chorych nie stwierdzono mutacji tego genu. Na podstawie: G. Drewa, T. Ferenc, Genetyka medyczna, Wrocław 2015. a)Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Przyczyną nowotworów może być mutacja powodująca aktywację genów supresorowych. P F 2. Gen BRCA1 należy do genów supresorowych. P F 3. Prawidłowe białko BRCA1 inicjuje procesy prowadzące do raka piersi. P F b)Wyjaśnij, dlaczego w celach profilaktycznych badaniu genetycznemu na obecność mutacji genu BRCA1 powinny poddać się kobiety, których matki chorowały na raka piersi i wykryto u nich mutację tego genu. Zadanie 24. (3 pkt) Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień Dzwonek karpacki ma najczęściej kwiaty koloru niebieskiego, ale zdarzają się również odmiany o kwiatach białych. Niebieska barwa kwiatów tego gatunku jest warunkowana przez dominujące allele dwóch dopełniających się genów A i B, kodujących enzymy konieczne do wytworzenia niebieskiego barwnika. Allele a oraz b powstały w wyniku mutacji skutkującej utratą funkcji. Skrzyżowano rośliny tego dzwonka o kwiatach białych, pochodzące z różnych linii, i w F1 otrzymano wyłącznie rośliny o kwiatach niebieskich. Natomiast w wyniku krzyżówki tych niebiesko kwitnących roślin uzyskano w F2 rośliny o kwiatach niebieskich i białych w stosunku 9:7. Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008. a)Na podstawie przedstawionych informacji zapisz genotypy odmian dzwonka z pokolenia rodzicielskiego o kwiatach białych oraz wszystkie możliwe genotypy roślin o kwiatach niebieskich uzyskanych w F2. Zastosuj oznaczenia literowe alleli podane w tekście. Genotypy roślin rodzicielskich o kwiatach białych (P): Wszystkie genotypy roślin o kwiatach niebieskich (F2): b)Określ, jaki będzie stosunek liczbowy fenotypów w potomstwie roślin uzyskanych po skrzyżowaniu dzwonka o kwiatach niebieskich pochodzącego z F1 z rośliną z pokolenia rodzicielskiego (kwiaty białe). Zapisz odpowiednią krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta). Stosunek liczbowy fenotypów potomstwa: Zadanie 25. (1 pkt) Genetyka - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W nici kodującej DNA, w odcinku, w którym zapisana jest sekwencja aminokwasów budujących określone białko, nastąpiła mutacja polegająca na utracie fragmentu obejmującego dwa kolejne nukleotydy wchodzące w skład trzeciego kodonu i pierwszy nukleotyd z kodonu następnego. Wybierz spośród A–D i podkreśl nazwę opisanej mutacji genowej. delecja duplikacja insercja inwersja Zadanie 26. (3 pkt) Ekologia Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Babka nadmorska (Plantago maritima) w środowisku naturalnym występuje na siedliskach o różnej wilgotności, na bagnach, a także na murawach porastających klify nadmorskie. Zbadano wysokość roślin babki w obu populacjach na stanowiskach naturalnych, a następnie nasiona zebrane z roślin populacji bagiennej i klifowej wysiano na poletku doświadczalnym o średniej wilgotności gleby. Po pewnym czasie zmierzono wysokość wyhodowanych roślin. W tabeli przedstawiono wyniki badań. Siedlisko populacji babki nadmorskiej Średnia wysokość roślin [cm] na stanowisku naturalnym hodowanych na poletku doświadczalnym bagno 35,0 31,5 murawa z klifu nadmorskiego 7,5 20,7 Na podstawie Krebs, Ekologia, Warszawa 2011. a)Uzasadnij, uwzględniając wyniki badań, że przyczyną różnic w wysokości roślin babki nadmorskiej w badanych populacjach naturalnych jest zarówno zmienność genetyczna: jak i zmienność środowiskowa (fenotypowa): b)Oceń, czy na podstawie przedstawionych wyników badań można sformułować wnioski podane w tabeli. Zaznacz T (tak), jeśli wniosek wynika z tych badań, albo N (nie) – jeśli z nich nie wynika. 1. Babka nadmorska ma szeroki zakres tolerancji pod względem wilgotności siedliska. T N 2. Populacje babki nadmorskiej z bagien i z klifów należy zaklasyfikować do dwóch odrębnych gatunków. T N 3. Dla babki nadmorskiej optymalne jest siedlisko o średniej wilgotności. T N Zadanie 27. (2 pkt) Ekologia Metody badawcze i doświadczenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Wydajność produkcji wtórnej w ekosystemie określa się jako stosunek energii dostępnej dla kolejnego poziomu troficznego do energii pobranej z poziomu poprzedniego. Populacje poszczególnych gatunków są powiązane ze sobą siecią zależności pokarmowych. Na poniższym wykresie przedstawiono rozkład liczby poziomów troficznych uzyskany na podstawie analizy 183 różnych sieci pokarmowych. Na podstawie: Pianka, Evolutionary Ecology, 2011. a)Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące przedstawionych wyników badań są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Najwięcej jest sieci pokarmowych, które mają 4 poziomy troficzne. P F 2. Liczba poziomów troficznych zależy od liczby sieci pokarmowych w danym ekosystemie. P F 3. Większość sieci ma 6 lub więcej poziomów troficznych. P F b)Wyjaśnij, dlaczego liczba poziomów troficznych w ekosystemie jest ograniczona. W odpowiedzi uwzględnij przepływ energii przez kolejne poziomy troficzne. Zadanie 28. (2 pkt) Ekologia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Reguła Allena i reguła Bergmanna to dwie ekogeograficzne reguły dotyczące zwierząt stałocieplnych. Zgodnie z regułą Allena, u zwierząt jednego gatunku lub gatunków blisko spokrewnionych, populacje żyjące w zimniejszym klimacie odznaczają się mniejszymi rozmiarami wystających części ciała, takich jak: kończyny, małżowiny uszne czy ogon, niż populacje z obszarów cieplejszych. Reguła Bergmanna dotyczy również zwierząt tego samego gatunku lub blisko spokrewnionych i określa, że populacje zwierząt żyjących w zimniejszym klimacie odznaczają się większymi rozmiarami ciała. a)Wyjaśnij, jakie znaczenie dla zwierząt żyjących w klimacie chłodnym mają adaptacje polegające na mniejszych rozmiarach wystających części ciała i większych rozmiarach ciała. b)Wyjaśnij, dlaczego opisane reguły odnoszą się wyłącznie do zwierząt stałocieplnych. Zadanie 29. (2 pkt) Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Poniżej przedstawiono szkielet skrzydła nietoperza i szkielet skrzydła ptaka oraz uproszczone drzewo filogenetyczne kręgowców lądowych. Na podstawie: Na podstawie informacji przedstawionych na schemacie uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstał poprawny opis wymienionych narządów. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. Szkielet skrzydła ptaka i szkielet skrzydła nietoperza są (homologiczne / analogiczne), ponieważ mają (wspólne / różne) pochodzenie oraz plan budowy. Powierzchnie nośne umożliwiające aktywny lot ptaka i nietoperza są (homologiczne / analogiczne), ponieważ powstały (niezależnie / tylko raz) w toku ewolucji. Zadanie 30. (2 pkt) Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Przypadkowe zmiany częstości występowania alleli w puli genowej małych, izolowanych populacji określa się mianem dryfu genetycznego. Jedną z postaci dryfu genetycznego jest tzw. efekt wąskiego gardła. Może być on spowodowany przez nagłe, znaczne zmiany w środowisku, np. pożar, czy powódź, które mogą doprowadzić do drastycznego zmniejszenia liczebności populacji danego gatunku. a)Wyjaśnij, w jaki sposób efekt wąskiego gardła może spowodować zmianę częstości występowania alleli w danej populacji w stosunku do populacji wyjściowej. b)Oceń, czy poniższe informacje dotyczące dryfu genetycznego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Efekt dryfu genetycznego zależy od liczebności populacji – w populacjach o większej liczebności jest większy. P F 2. W wyniku dryfu genetycznego może dojść do zwiększenia częstości jednych alleli w populacji i do zmniejszenia częstości innych. P F 3. Dryf genetyczny może spowodować utrwalenie się alleli niekorzystnych, zmniejszających dostosowanie do środowiska. P F

matura biologia rozszerzona maj 2007